Zranienia, czyli skaleczenia skóry można fachowo określić jako uraz, który naruszył ciągłość zewnętrznej powłoki skóry, przy czym zranienie może również obejmować np. uszkodzenie błony śluzowej. Przy zranieniach poza pierwszą warstwą skóry, uszkodzone są również położone nieco głębiej tkanki. To, jak głębokie będzie skaleczenie będzie miało wpływ również na dalsze postępowanie z raną, a także rodzajem i długością jej leczenia. Najczęściej zranienia powodują czynniki mechaniczne (np. skaleczenie podczas krojenia, upadek podczas jazdy na rowerze itp), ale nie tylko! Jak wygląda pierwsza pomoc przy zranieniach? Jak opatrzyć ranę i dbać o przebieg jej gojenia?
Zranienie – pierwsza pomoc w przypadku otarcia i przecięcia naskórka
Pierwsza pomoc zranienia ostrym przedmiotem, który doprowadził do powstania rany ciętej, przede wszystkim zależy od stanu skaleczenia. Najczęściej ranie ciętej towarzyszy wypływ krwi. Takie skaleczenie może być powierzchowne – wtedy, u zdrowego człowieka, dość łatwo zatamować wypływ krwi i zazwyczaj nie wymagana jest interwencja lekarza. Jednak głębsze uszkodzenia w wyniku urazu mogą okazać się poważniejsze – krwawienie może być naprawdę silne – w takich wypadkach należy podjąć próbę zatamowania krwawienia i należy zgłosić się do lekarza.
Otarcia naskórka to jedne z najłagodniejszych zranień. W ich przypadku dochodzi zazwyczaj tylko do naruszenia zewnętrznej powłoki skóry. Czasami, przy mocniejszych otarciach (np. upadek na rowerze) poza uszkodzeniem samego naskórka może dojść również do uszkodzenia skóry właściwej. Przy otarciu krew może, ale nie musi się pojawić. Zwykle na jego powierzchni szybko tworzy się strup.
W każdym z opisanych przypadków należy w pierwszej kolejności zminimalizować ryzyko powstania infekcji. Nawet z pozoru niegroźne otarcie, przy niezachowaniu właściwego działania i niepodjęciu środków ostrożności, może doprowadzić do poważnego zakażenia.. Przed przystąpieniem do pierwszej pomocy przy zranieniu należy dokładnie umyć ręce. Najlepiej wodą z mydłem, ale jeśli brak do nich dostępu – może to być środek antybakteryjny w żelu lub w płynie. W następnej kolejności należy skórę wokół rany i samą ranę oczyścić przy użyciu płynu odkażającego bez zawartości alkoholu np. bazie oktenidyny (np. octenisept). Jeśli nie mamy takiej możliwości to należy użyć także czystej bieżącej wody. Jeśli rana krwawi trzeba zatrzymać krwawienie uciskając ranę lub otarcie czystą gazą.
W przypadku lekkiego otarcia. Po osuszeniu skóry wystarczy użyć kremu regenerującego z zawartością substancji o właściwościach antybakteryjnych np. octenicare.
W sytuacji potrzeby użycia opatrunku zewnętrznego, należy pamiętać, żeby zmienić go zawsze po przesiąknięciu lub zabrudzeniu oraz odkażać miejsce przy każdej zmianie opatrunku (np. octenisept)
Skaleczenie – pierwsza pomoc w przypadku ran kłutych, szarpanych i pogryzień
Pierwsza pomoc przy skaleczeniach powstałych w wyniku trudniejszych ran, czyli np. powstałych na skutek nadziania się na tępy lub ostry przedmiot (rana kłuta), szarpanych i tych, które powstały po ugryzieniu przez zwierzę może być nieco bardziej złożona niż w wyżej opisanych przypadkach. Rana kłuta jest zwykle głęboka, ale jednocześnie nie musi zagrażać poważnie życiu. W zależności od rodzaju przedmiotu i sposobu, w jaki doszło do skaleczenia – rany kłute, szarpane należy zawsze zaopatrzyć u lekarza. Lekarz w czasie wizyty oceni rozległość, głębokość rany, podejmie prawidłowe kroki w celu jej oczyszczenia, co w dalszej konsekwencji będzie sprzyjało szybkiemu gojeniu rany.
W przypadku zranienia brudnym przedmiotem lub ugryzienia przez zwierzę konieczne jest także wizyta u lekarza, może być potrzeba zastosowanie zastrzyku przeciw tężcowi i przeciw wściekliźnie.
Pamiętajmy w wyżej wymienionych ranach, zawsze należy ranę oczyścić powierzchownie lekiem odkażającym zabezpieczyć i udać się w razie potrzeby do lekarza. Należy pamiętać żeby zawsze myć ręce przed i po zmianie opatrunku. W sytuacji braku dostępu do wody bieżącej należy ręce zdezynfekować płynami odkażającymi.
Jak uniknąć zakażenia?
Pierwsza pomoc w zranieniach, skaleczeniach i ranach często ma wpływ na dalszy przebieg leczenia. Najważniejsze jest oczyszczenie rany nie tylko z resztek np. ziemię, ale także z mikroorganizmów, jakie dostały się do rany. To moment na użycie takich środków, które nie będą negatywnie wpływały na gojenie rany, ale dodatkowo zwiększały jej bezpieczeństwo poprzez skuteczne usunięcie mikroorganizmów chorobotwórczych.
Bezpieczeństwo użycia, skuteczność gwarantują leki odkażające jak. np. octenisept. Łączą one zarówno potrzebę oczyszczenia rany dzięki zawartości betaniny i także skuteczność na bakterie, grzyby czy wirusy. Reklamowane produkty do przemywania ran, które są wyrobami medycznymi skupiają się na mechanicznym oczyszczeniu rany, które swoje znaczenie ma w ranach przewlekłych. W ranach takich jak zranienia, skaleczenia należy zastosować zarówno jednoczasowo oczyszczanie i profilaktykę przed rozwojem zakażenia, lub ewentualną walkę z zakażeniem w czasie do 1 min. Takim skutecznym, bezpiecznym rozwiązaniem są leki odkażające stosowane do ran na bazie oktenidyny (np. octenisept). Zbyt długie zwlekanie z odkażaniem może doprowadzić do miejscowego stanu zapalnego, który charakteryzuje się zaczerwienieniem wokół rany, uciepleniem i bolesnością. To moment na ograniczenie rozwijającej się infekcji – to konieczność użycia leku odkażającego i odczekanie 1 min w przypadku użycia leku np. octenisept
Należy pamiętać rana, która nie wykazuje symptomów gojenia, a wręcz powiększa sie, wykazuje cechy stale utrzymującego się zakażenia powinna być skonsultowana z lekarzem lub pielęgniarką.
