Zanim opatrzysz ranę, pamiętaj o pierwszych dwóch niezbędnych krokach, czyli:
- Ranę przemyj, oczyść – jeśli nie masz pod ręką profesjonalnych środków, wystarczy czysta woda.
- Zdezynfekuj – eksperci zalecają nowoczesne leki dezynfekujące zawierające oktenidynę. Niewielkie opakowanie, np. octenisept w spray’u, można kupić w każdej aptece i trzymać zawsze w domowej apteczce.
Rodzaje opatrunków na rany i ich działanie:
Najprostsze to znane wszystkim „plastry opatrunkowe na rany”, czyli kompresy z gazy lub bawełny i kawałek przylepca z tworzywa sztucznego. Jednak nie wszyscy wiedzą, że w medycynie wykorzystuje się wiele profesjonalnych opatrunków, różniących się funkcjami. Stosuje się je w przypadku ran skomplikowanych, pooperacyjnych, zakażonych, oparzeń itp. Do rany przylega wtedy kawałek materiału i substancja chemiczna, która ma różne funkcje, o czym w kolejnych punktach:
- Opatrunki tradycyjne, czyli kompresy z gazy lub bawełny. Nie wspierają procesu gojenia rany i w niewielkim stopniu wchłaniają wysięk. Mogą prowadzić do mechanicznego uszkodzenia nowopowstałej tkanki. Dlatego najlepiej stosować je na najmniejsze rany, już oczyszczone, jako chwilowy sposób ochrony przed zabrudzeniem.
- Opatrunki hydrożelowe na rany – mają przede wszystkim utrzymać wilgoć w ranie. Stosuje się głównie w celu oczyszczenia rany. Można je łączyć z opatrunkami specjalistycznymi zawierającymi srebro, co zapobiega dalszemu rozwojowi infekcji w ranie.
- Opatrunki żelowe na rany – mają przede wszystkim utrzymać wilgoć w ranie. Stosuje się głównie w celu oczyszczenia rany. Mogą zawierać substancje antybakteryjne np. oktenidynę. Używamy ich wtedy gdy w ranie jest zbyt mało wysięku lub punktowo należy ranę oczyszczić np. z punktów martwiczych. Można je łączyć z opatrunkami specjalistycznymi zawierającymi srebro, co zapobiega dalszemu rozwojowi infekcji w ranie. W aptece do kupienia pod nazwą: octenisept® żel.
- Opatrunki hydrokoloidowe stosujemy do ran z bardzo małym wysiękiem; w kontakcie z wysiękiem tworzą żel, który ułatwia tworzenie się nowej tkanki i tym samym gojenie się rany. Utrzymują wilgoć w ranie. Są to opatrunki najczęściej stosowane w leczeniu ran powierzchownych. W aptece do kupienia pod nazwą: Granuflex, Compeed , Comfeel Plus, Hydrocoll.
- Opatrunki hydrowłókniste silnie wchłaniają płyny. Zalecane są więc do ran z dużym wysiękiem, np. odleżyn, ran z przetokami, ran zakażonych i stopy cukrzycowej. Nie są zaś wskazane do opatrywania ran suchych lub pokrytych martwymi tkankami. Opatrunki hydrowłókniste mają miękką i luźną strukturę, dzięki czemu łatwo dopasowują się do różnych rodzajów ran. Można je stosować do opatrywania ran powierzchownych i wypełniania ran głębokich. Położone na ranę tworzą żel hydrofilowy, który łączy się z bakteriami i resztkami martwiczymi i przepuszcza wilgoć. W aptece do kupienia pod nazwą: Aquacel, Aquacel Extra.
- Opatrunki alginianowe silnie wchłaniają płyny. Stosuj je w ranach podkrwawiających, bo włókna alginianowe hamują krwawienie. W aptece do kupienia pod nazwą: Kaltostat, Biatain Alginate, Sorbalgon, Medisorb A.
- Opatrunki na rany ze srebrem działają bakteriobójczo zarówno na powierzchni rany, jak i w jej środku. Tworzą też nieprzepuszczalną barierę dla bakterii i wirusów. Dzięki temu proces gojenia przebiega szybciej. Opatrunki te nie drażnią rany i dopasowują się do jej powierzchni. Są zalecane do leczenia różnego rodzaju zakażonych ran, w tym odleżynowych i stopy cukrzycowej. Mogą zabarwiać wysięk na szary lub niebieski kolor, ale nie powinno to budzić naszego niepokoju. Występują w postaci opatrunków hydrowłókistych i piankowych. W aptece do kupienia pod nazwą: Aquacel Ag, Aquacel Foam Ag, UrgoClean Ag, Urgotul Ag, Alginate Biatain Ag, Biatain Ag.
- opatrunki siatkowe, stosowane do ran płaskich powstałych głównie w wyniku oparzenia I lub II stopnia, zalecane także na otarcia naskórka, ale tylko wtedy gdy nie ma oznak infekcji. Ich głównym zadaniem jest przyspieszenie gojenia się rany, jej oczyszczenie i zmniejszenie bólu. Pod ten opatrunek zalecane jest założenie opatrunku w żelu z zawartością oktenidyny. W aptece do kupienia pod nazwą: Urgotul, Adaptic, Atrauman, Grassolind, Jelonet.
- Opatrunek piankowe (poliuretanowy) okluzyjny skutecznie chroni ranę przed środowiskiem zewnętrznym, bo zewnętrzną warstwę tworzy pianka. Opatrunki te są zalecane do stosowania w ranach o średnim i dużym wysięku, i na rany powstałe w anatomicznie trudnych miejscach, np. w okolicy stawów. Nie przepuszczają płynów i bakterii, ale przepuszczają wodę i parę wodną. W aptece do kupienia pod nazwą: Aquacel Foam, Biatain, PermaFoam, Mepilex, UrgoClean.
